Terug naar overzicht

Tabula Groeninghen 1565

De kaart van Jacob van Deventer

Anders dan zijn naam doet vermoeden wordt Jacob Roelofs van Deventer kort na 1500 in de stad Kampen geboren. Van zijn vroege jeugd is weinig bekend, behalve dat hij in het voorjaar van 1520 student wordt aan de Universiteit van Leuven. Na een korte interesse in geneeskunde en wiskunde, bekwaamt Van Deventer zich daar in de landmeetkunde en cartografie.

In 1536 ontvangt hij als cartograaf een belangrijke opdracht van de Staten van Brussel. Hij wordt geacht de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden in vijf gewestkaarten te vatten. Van Deventer werkt bijna tien jaar aan deze opdracht en maakt daartoe voor het eerst gebruik van de zojuist uitgevonden driehoeksmeting.

Hij tekent de gewesten Friesland, Gelre, Holland, Brabant en Zeeland, met al hun dorpen en steden. Onder de indruk van zijn cartografische bekwaamheden benoemt Keizer Karel V Van Deventer in 1540 tot keizerlijk geograaf.

Bijna twintig jaar later, in 1559, krijgt de inmiddels ‘koninklijk’ geograaf een opdracht die zal uitgroeien tot zijn levenswerk. Philips II vraagt hem alle steden van de zeventien Nederlandse Gewesten in kaart te brengen. In dienst van de Spaanse koning ontvangt Van Deventer hiervoor 200 guldens per jaar, met een ‘reiskostenvergoeding’ van twee goudguldens per dag. Tot aan zijn dood in 1575 werkt hij aan deze opdracht en brengt zo’n 260 steden in kaart.

De stadsplattegronden worden samengevoegd in een driedelige atlas, waarvan in 1887 twee delen worden teruggevonden. Ze bevinden zich in de Biblioteca Nacional de Madrid. De plattegrond van Groningen is opgenomen in een van de beide delen onder kaartnummer 57. De kaart beslaat één spread.

€6.95
Onderzoek, tekst en redactieHanneke Rolden, Peter Michiel Schaap, Leonie Wendker en Petra Pauw
VormgevingMAKI // makimaki.nl
Jaar van uitgave2010
ISBN978-90-71903-29-8
DrukVOB, Hardenberg