De zin van onzin
Om op een fijne, circulaire en eerlijke manier op deze aardkloot te kunnen blijven leven moet er veel veranderen: systemen moeten om, steden en huizen moeten anders en ook ons gedrag heeft een make-over nodig. Met een open en nieuwsgierige blik gaat Maartje ter Veen voor GRAS en Noorderbreedte een driewekelijkse zoektocht aan. In de overtuiging dat het kleine meer invloed heeft dan we doorgaans beseffen.
Dit is een serieuze tijd. Het is opletten geblazen. Je moet niet alleen jouw eigen ruimte in de gaten houden, maar ook die van de ander: ‘Volgens mij kwam die meneer te dichtbij.’
Op straat lijken grimmigheid, een mopperstemming en gesloten blikken troef. Maar ook online is de wereld ontzettend zwaar en doordrongen van urgentie.
Deze tijd is heftig, daar wil ik niks op afdingen. We ontkomen er niet aan actie te ondernemen. Maar oordelen, een knorrige houding en geslotenheid zijn geen essentieel onderdeel van die urgentie. Het zijn reacties op de huidige situatie. Ze geven het leven een zure bijsmaak.
Een experiment
Twee weken geleden begon ik met een experiment. Ik deelde het online en plaatste het op een plakzuil in de openbare ruimte in Groningen.
De proef was eenvoudig van opzet. Hij bestond uit drie verschuifbare bolletjes op drie verschillende schalen:
JA! -- NEE!
HIER -- DAAR
BINNEN -- BUITEN
Boven iedere schaalbalk stond: ‘Doe mij maar…’ Het waren vragen zonder context, zonder uitleg. Bij geen van de drie tegenstellingen was duidelijk waar het in hemelsnaam over ging.
Het doel
Door naar de antwoorden. Mensen kozen overwegend voor ‘JA!’, meestal voor ‘BUITEN’ en tussen ‘HIER’ en ‘DAAR’ waren de meningen verdeeld. De combinatie van antwoorden die het meest gegeven werd was: ‘JA!’, ‘HIER’ en ‘BUITEN’.
Bovenstaande verzameling van antwoorden is niets anders dan een bundeling. Waar je precies antwoord op gaf, dat weet je alleen zelf. Want als je ervoor koos de vragen te beantwoorden – ruim 70 mensen deden dat – dan moest je de context, de betekenis van de vraag, zelf invullen.
Bewust of onbewust geef je de verschillende woorden zelf connotatie, en daarmee je eigen invulling aan het doel van de vragen.
LOL + LOL = hihi*
Dit experiment was een geintje. Een ouderwets absurdistisch gebbetje. Het was zoeken naar contact, zonder serieuze ondertoon. Met hoop op een sprankeling in de openbare ruimte, een glimlach op je gezicht. Ik hoop dat het de deelnemers net zoveel lol heeft gebracht als het mij deed.
Eigenlijk ben ik van huis uit veel te serieus voor absurdistische grapjes. Toch is er een titel van een Kamagurka-album waar ik steeds aan moet denken: ‘Het ruikt hier naar onzin’. En precies dat doet het op dit moment veel te weinig.
De urgentie van het hier en nu kunnen we niet veranderen, onze reactie erop wel.
De openbare ruimte is op dit moment ongezond serieus. De meeste van onze acties zijn doelmatig, hebben een reden. Enkel ruimte maken voor ‘nut’ en ‘noodzaak’ werkt verstikkend.
Laten we binnen de huidige – onvermijdelijke – kaders ruimte maken voor onzinnigheid, het absurde, het onverwachte. Dat geeft sjeu aan ons bestaan. Opdat de openbare ruimte straks hier en daar ook weer lekker meurt naar onzin.
* Voor wie te jong is voor dit grapje: pak de ouderwetse rekenmachine van je moeder en maak de som 707 + 707. Houd, terwijl je dat doet, de rekenmachine op z'n kop.
